ORDE VAN DIENST
Votum
Vrede/Zegengroet
Psalm 124
Gezang 1:1
Lezing van Gods wet
Gezang 1:13
Gebed
Schriftlezing: Spreuken 1:1-19
Galaten 5:1-14
Psalm 1
Tekst: Spreuken 1:7
Verkondiging van het Woord
Psalm 111:5,6
Dankgebed
Collecte
Gezang 40
Zegen
Geliefde gemeente van onze Here Jezus Christus, broeders en zusters, jongens en meisjes
Mensen hebben hun leven gegeven voor de vrijheid. Ook voor de vrijheid van ons land. Ook voor de vrijheid die we nu hebben in 2019. We hebben de doden herdacht. Zij die hun leven gaven in de Tweede Wereldoorlog. Ook de doden die later ook in andere delen hun leven hebben opgeofferd voor de vrijheid van mensen en volken. Vandaag is het bevrijdingsdag. We denken aan de bevrijding van ons land en volk van de Duitse bezetting. Een tijd waarin velen gedood en geknecht zijn. 6 miljoen Joden werden vermoord. Verschrikkelijk. Je ziet waartoe wij als mensen door de zonden in staat zijn. Het is goed om te gedenken. Om ook als je het zelf niet heb meegemaakt te gaan beseffen hoe erg het is als je bezet en verdrukt wordt. Hoe groot het voorrecht is om in vrijheid te leven. Als je naar de rest van de wereld kijkt zie je op zoveel plaatsen onvrijheid, verdrukking.
Wie daarover nadenkt, kan niet om de vraag heen hoe je met die vrijheid omgaat. Hoe doen we dat vandaag en hoe doe je dat op de goede manier. Vrijheid is een ruimte waarin je leeft. Het is een ruimte maar dat is nog niet hetzelfde als de manier waarop je denkt en leeft in die ruimte. Je kunt de vrijheid goed gebruiken maar net zo goed verkeerd. Dat zie je ook in het gewone leven. Daarin ken je vast wel mensen die in vrijheid leven maar toch kiezen voor een leven dat ze op het verkeerde pad brengt. Dat er voor zorgt dat ze eigenlijk hun eigen leven kapotmaken. Waarin ze ook het leven van anderen moeilijk maken of zelfs bedreigen. Ook in de Bijbel lezen we over vrijheid en het gebruiken daarvan. Wie een christen is en dus echt met en voor Christus leeft, is bevrijd van de bezettende macht van de duivel en de zonden. Dat is zo goed! Dan sta je in de vrijheid. Wanneer je in die vrijheid staat is het belangrijk om die goed te gebruiken en niet weer op een andere manier in een verkeerd leven terecht te komen. De Heilige Geest zegt daarover door Paulus in Galaten 5 dit: “Want u bent geroepen, broeders, om vrij te zijn; (gebruikt) echter die vrijheid niet als een aanleiding voor het vlees, maar dient elkander door de liefde.” Vs 13
Om echt in vrijheid te leven en dan ook echt het goede leven te gaan leiden, moeten we niet bij ons eigen zondige hart zijn. Maar bij de HERE die de Schepper is, die in en in goed is, die juist laat zien wat het goede leven met toekomst is. Die ene God geeft ons o.a. in het boek Spreuken onderwijs. Heel praktisch. Om ons te laten groeien in echt kennis waardoor we van de vrijheid op een goede manier gebruik kunnen maken. Je bent wijs, ook als je nog zo weinig weet wanneer je je door de HERE laat leren. Wanneer je in de schoolbanken van de Heilige Geest gaat zitten. Als je met liefde in je leven tot je neemt wat we in Spreuken 1:5 lezen: “Wie wijs is, zal horen en inzicht vermeerderen,
en wie verstandig is, zal wijze raad verwerven.” HSV Wie echt wijs is, raakt nooit uitgeleerd en keert elke dag terug naar de schoolbanken om door God geleerd te worden. Ik hoop in de komende tijd vanuit het boek Spreuken het evangelie aan jullie te verkondigen. Vanmorgen vanuit Spreuken 1:7.
Ik verkondig jullie het evangelie van Jezus Christus onder het volgende thema
WEES WIJS
1. Dat begint bij de eerbied voor de HERE
2. Dat eindigt bij de eerbied voor de HERE
1. Dat begint bij de eerbied voor de HERE
Het boek Spreuken. Een mooi boek. Vaak ook voor meerderen een moeilijk boek. De spreuken die we er vinden vragen er om overdacht te worden. Als je het snel leest dan dringen de Spreuken vaak niet tot je door. Het is ook geen verhaal en ook geen betoog dat je kunt volgen en dan tot conclusie komt en daarmee heb je het belangrijkste begrepen. Nee, op de Spreuken moet je vaak kauwen, moet je in je gedachten en met je hart bezig zijn om de betekenis daarvan al meer te begrijpen en tot je door te laten dringen. Het gaat er in de Spreuken om dat je groeit in kennis. Dat je in het leven van elke dag gaat herkennen wat goed is. Om je in je leven vakbekwaam te maken als beeld van God. Ook in het gewone leven van elke dag.
Het gaat er om dat we al meer volwassen worden. Het is daarom ook een vader die zijn zoon hier onderwijs geeft. Waarbij ook de moeder meerdere keren betrokken wordt. Het gaat er om dat je vanuit levenservaring, vanuit het kennen van God onderwijs krijgt. Dat je daardoor zelf ook al meer van onverstandig, verstandig wordt. Dat je daardoor al meer gaat zien wat verstandig is, wat rechtvaardig is, wat een goed en rechtvaardig leven is. Hoe je vanuit je hart ook een betrouwbaar mens kunt zijn en de goede weg kunt wijzen. Dan ga je al meer dingen begrijpen en de wijsheid zien ook in spreuken en woorden waarvan je eerst het idee had dat het een raadsel voor je was. Dat vraagt om luisteren met je hart, dat vraagt om de tijd te nemen om er over na te denken. Om echt te willen leren van je Vader in de hemel.
Het boek Spreuken is dan in de eerste plaats voor de jonge mensen bedoeld. Voor wie onervaren is in het leven en in geloof. Toch nooit alleen voor onze jonge mensen want hoe oud je ook bent altijd weer hebben we de schoolbanken van de Geest nodig. Zelfs om het ABC van een leven met de HERE steeds weer te leren. Het is ook niet zo dat als we ouder zijn we altijd wijzer zijn dan de jongeren. Wanneer een jong iemand ons het Woord voorhoudt terwijl wij anders spreken of doen is die jongere wijzer dan ik het ben. Dan lezen we op een heel duidelijke manier in Psalm 119: “Ik ben verstandiger dan al mijn leermeesters, want uw getuigenissen zijn mij tot overdenking. Ik heb meer inzicht dan de ouden, want ik bewaar uw bevelen.” vs 99,100
We hebben kennis en wijsheid nodig om in het leven te kunnen zien hoe de dingen echt zijn. Om te kunnen onderscheiden. Ook in het leven van 2019 hier in Nederland. We hebben echt kennis en wijsheid nodig om niet meegenomen te worden door ons eigen hart, door de waan van de dag, door allerlei oncontroleerbare informatie die op allerlei manieren naar ons toekomt. Om het echte goede leven te kunnen leiden. Hoe wordt je nu wijs en wat is die echte wijsheid? De HERE vertelt ons in onze tekst wat beslissend is voor echte wijsheid. Hij laat ook zien wat de starthouding moet zijn om die echte wijsheid je eigen te kunnen maken. Dan horen we in onze tekst in het eerste deel deze Goddelijke woorden;
“De vreze van de HERE is het begin van de kennis”. Het woord begin betekent meer dan het hier begint. Op dat meer kom ik in het tweede punt terug. De vreze van de HERE is ook het begin van de echte kennis. Van de kennis waar niets aan mankeert, de kennis die 100% betrouwbaar is en geen nepnieuws is.
Wat zegt het nu dat de “vreze van de HERE het begin” is. Het laat jou en mij zien dat de starthouding in ons leven van groot belang is. De enig goede om betrouwbare kennis op te doen is dat je een bepaalde houding tegenover de HERE inneemt. Daarbij is het opvallend dat we hier lezen over de HERE met 4 hoofdletters. Het gaat niet om een of andere god in het algemeen. Het gaat niet om iets wat wij als goddelijk zien. Het gaat om die ene God, de enig levende God. Het gaat om die God die Zijn eigen Zoon Jezus Christus als Verlosser naar de wereld gestuurd heeft. Het gaat om de God die de Almachtige Schepper van het hele heelal is. Het gaat om jouw en mijn houding tegenover Hem. Tegenover de enige die alle kennis heeft! Hij is het die alles geschapen heeft. Hij is het van wie we in Psalm 36:10 lezen: “Want bij U is de bron van het leven, in Uw licht zien wij het licht.”
Om niet slechtziende te zijn maar de echte werkelijkheid te zien moet je bij Hem zijn. Moet je bij Christus zijn die niet voor niets gezegd heeft dat Hij de waarheid is.
Wat is dan die grondhouding, dat begin om echte kennis te krijgen? Dat is dat je de HERE vreest! Nu moeten we even opletten. Het woord vrees roept bij ons snel het gevoel van angst op. Van bang zijn voor. Dat is niet waar het hier om gaat. Het gaat niet om een mens die als een bang vogeltje voor God is. Dan kruip je weg. Dan probeer je ver van God te zijn en is er niet de houding om vanuit liefde graag bij Hem te zijn en naar Hem als het einde van alle tegenspraak te luisteren. Die vrees is dat je in diepe eerbied voor Hem leeft. Dan je in liefde naar Hem opkijkt als die geweldige God en Vader en Verlosser van je leven. Wat een wonder dat die God voor mij zondaar door Christus mijn God en Vader wil zijn! In een woord: geweldig.
Laat dat onze beginhouding tegenover de HERE zijn. Dan leer je luisteren naar Hem. Dan is wat Hij je vertelt de echte kennis. Zijn kennis gaat boven alle kennis die wij hebben uit. Als wat Hij ons vertelt en leert anders is dan wij denken te weten dan laat je je corrigeren omdat Hij de echte kennis in huis heeft. Hij overziet alles. Bij Hem staat alles in dat grote geheel waar Hij boven staan, dat Hij gemaakt heeft, waar Hij elk detail van kent. Hij is meer dan de sterkste computer. Hij weet alles en gaat over alles! Hij is God. Dan wil je, als je Christus als je Verlosser kent en het wonder dat jij door Zijn verzoeningswerk Gods kind mag zijn, elke dag weer leerling van God zijn. Zoals we dat bijvoorbeeld bij Maria zien als jezus bij haar en haar zuster Martha is. We lezen dan in Lukas 10: “Marta, Marta, gij maakt u bezorgd en druk over vele dingen, maar weinige zijn nodig of slechts één; want Maria heeft het goede deel uitgekozen, dat van haar niet zal worden weggenomen.” vs 41,42
Je kunt hier ook denken aan wat we in vraag en antwoord 120 van de Heidelbergse Catechismus belijden: “Waarom heeft Christus ons geboden God aan te spreken als: Onze Vader?
Christus wil reeds bij het begin van ons gebed in ons het kinderlijke ontzag en vertrouwen jegens God wekken, waarop ons gebed gegrond moet zijn.”
Het gaat hier om het gebed. We kunnen van onze tekst zeggen: We hebben nodig en worden ertoe geroepen om voor onze hele leven, 24 uur per dag de houding van diepe eerbied voor de HERE te hebben.
Je wilt de bescheiden leerling zijn die hoog tegen de HERE en Zijn Woord opkijkt levenslang. Je wilt vanuit het leren van de HERE en Zijn Woord je eigen leven ook onder kritiek stellen. In je denken, in je voelen, in je spreken, in je doen. Je wilt vanuit Gods kennis dat wat verkeerd is ook mijden of veranderen. Zo lezen we het heel duidelijk o.a. in Spreuken 3:7: “Wees niet wijs in eigen ogen, vrees de HERE en wijk van het kwaad.” Een van de volgende keren hoop ik hier uitgebreid op terug te komen.
De diepe eerbied voor de HERE roept om liefde voor Hem en eerbiediging van Hem als de ene grote God. Het roept om onze bescheidenheid. Het roept om ons gebed waarin we vragen om Zijn wijsheid in ons leven zoals we dat ook Salomo zien doen als hij door de HERE geroepen wordt om koning over Gods volk te worden. Dan bidt Salomo in afhankelijkheid van God o.a. dit: “Geef dan Uw dienaar een opmerkzaam hart, om recht te kunnen spreken over Uw volk, om met inzicht onderscheid te kunnen maken tussen goed en kwaad, want wie zou over dit machtige volk van U kunnen rechtspreken?” 1 Kon 3:9
De grote vraag is dus in jouw leven: is dit de starthouding van jou elke dag als je weer opstaat? Ben je wijs of dwaas, dom? We letten daarop verder in het tweede punt.
2. Het eindigt bij de eerbied voor de HERE
“De vreze van de HERE is het begin van de kennis.” Het woord dat hier voor begin gebruikt wordt in het Hebreeuws is meer dan alleen een begin. Het is ook het uitgangspunt, het fundament voor de echte kennis. Terecht is in HSV zo vertaald: “De vreze des HEEREN is het beginsel van de kennis”.
Alle echte kennis van het begin van je leven tot het einde, van het leren van de eerste kleine dingen tot de verbanden en verdere kennis die er zijn rust op de eerbied voor de HERE. De HERE als de bron van alle kennis. De HERE als de God die al onze kennis te boven gaat.
Wat betekent dit als mensen buiten de HERE om kennis zoeken? Dan blijft het zo dat ook ongelovigen veel in de schepping kunnen ontdekken. Veel waarvan alle mensen kunnen leren. In die kennis die er in de schepping ligt is het zelfs zo dat de HERE als de enige God daarin spreekt en ook alle mensen aanspreekt. Hoe meer er in de schepping ontdekt wordt, hoe meer duidelijk wordt dat alleen die ene God dit allemaal gemaakt heeft. Je ziet dan gebeuren wat we in Romeinen 1 lezen: “Want hetgeen van Hem niet gezien kan worden, zijn eeuwige kracht en goddelijkheid, wordt sedert de schepping der wereld uit zijn werken met het verstand doorzien, zodat zij geen verontschuldiging hebben.” Vs 20
De kennis die vanuit de schepping komt, wordt een schijnwaarheid en een dwaling als ze in het verkeerde geheel worden gezet. Als voorbeeld: wanneer mensen hun kennis gaan gebruiken om de evolutie te leren in plaats van dat de HERE in zes dagen hemel en aarde gemaakt heeft. We zien vaak gebeuren dat mensen de echte kennis niet willen omdat ze hun eigen theorie, hun eigen manier van leven willen en niet gecorrigeerd willen worden. Niet tot bekering willen komen. Of mensen willen leven voor hun eigen belangen. Voor zichzelf, voor hun eigen belangengroep, voor hun eigen mensen, hun eigen ras. Dan komen allerlei dingen die HERE ons leert niet goed uit. De Heilige Geest maakt heel duidelijk dat als je zo leeft je dwaas bent. Dan ben je dom. Dan stel je jezelf en jouw kennis boven die van de HERE. Dat maakt ’n mens dwaas. Dat zorgt er voor dat je niet de juiste kennis hebt en je er niet voor openstelt. Dan kun je veel weten maar ben je niet wijs. De echte wijsheid wijs je af. Dat heeft vaak ook te maken met tucht zoals daarover gesproken wordt in het tweede deel van onze tekst. Tucht wijst hier niet in de eerste plaats op straf. Het wijst er op dat je je laat gezeggen. Dat je jouw kennis en jouw leven zoekt binnen de perken van de echte kennis die van God komt.
Wanneer je jouw kennis en jouw leven niet door de vrijheid in Christus laat bepalen en daardoor in liefdevolle gebondenheid aan Gods eigen Woord verdwaal je in het leven! Dan verdwaal je in de verlangens en gedachten van je eigen zondige hart. Ook dat lezen we in het boek Spreuken:
“Hij sterft, omdat tucht hem ontbreekt, door zijn grote dwaasheid verdwaalt hij.” 5:23
“Indien openbaring ontbreekt, verwildert het volk, maar heil hem die de wet bewaart.”29:18
Wat is het belangrijk om niet dwaas te zijn want dan ga je zonder Christus de eeuwige ellende tegemoet. Dan zul je eens tot je schande en schade er achter dat je vanuit schijnkennis geleefd hebt. Wat is het belangrijk dat we zelf, dat we onze kinderen steeds weer het onderwijs geven en laten geven dat die echte kennis ons leert. Die ons leert om echt wijs te zijn. Wat is het belangrijk dat we zo onze kinderen opvoeden, zo onze kleinkinderen en mensen om ons heen helpen. Dat we ook het onderwijs zoeken waar die echte kennis onderwezen wordt. Dat we er ook zijn voor de jonge mensen die bij hun opleidingen met een heel andere kennis te maken krijgen dan die vanuit Gods Woord. Dat we open staan voor hen. Dat we samen met hen ook naar antwoorden vanuit Gods Woord gaan zoeken om bij die echte kennis te blijven. Dat vraagt liefde en inspanning ook voor onze jonge mensen! Dat vraagt om echte aandacht voor hun vragen en niet dat we die vragen als lastig en niet nodig aan de kant schuiven.
Hoe leren we nu met ons hart om die kennis te zoeken en niet als dwazen te leven?
Dat vraagt om een geestelijk leven. Een leven waar de Geest van Christus ons leidt. Waarin we leren om Christus te zien als de sleutel voor de echte kennis. Die ene die Gods liefde voor ons heeft laten zien tot in de hel. Tot het lijden daarin in de plaats van wie als domme zondaar zijn of haar leven bij Christus en Zijn wijsheid zoekt. Over Christus als de sleutel van de kennis lezen we in Lukas 11:52: “Wee u, wetgeleerden, want u hebt de sleutel van de kennis weggenomen. Zelf bent u niet binnengegaan en u hebt hen die binnengingen, tegengehouden.” Leven vanuit Christus als de weg, de waarheid en het leven is het geheim om de echte kennis te krijgen en vandaaruit wijs te leven. Daarvoor is nodig dat je het met je hart bij de HERE zoekt. Dat de Geest je leert niet je eigen kennis en je eigen verlangens te blijven volgen. Dan leert de Geest je weer echt mens te zijn en te begrijpen wat de werkelijkheid is. Dat vraagt bij ons om niet eigenwijs te zijn maar om het gebed om de Geest om te leren leven zoals we dat in 1 Korinthe 2 lezen: “Hiervan spreken wij dan ook met woorden, die niet door menselijke wijsheid, maar door de Geest geleerd zijn, zodat wij het geestelijke met het geestelijke vergelijken. Doch een ongeestelijk mens aanvaardt niet hetgeen van de Geest Gods is, want het is hem dwaasheid en hij kan het niet verstaan, omdat het slechts geestelijk te beoordelen is.“ vs 13,14
Laten we bidden om de Geest zodat we niet dwaas zijn maar wijs. Zodat we de vrijheid die we gekregen hebben niet gebruiken om onze eigen gedachten en verlangens te volgen. Maar dat we zo in de vrijheid staan dat we naar Christus gaan en bij Hem de wijsheid halen en ons door Zijn wijsheid die Gods wijsheid laten leren en veranderen. Wie dat niet doet zet zichzelf weer in de onvrijheid van het volgen van eigen hart en kennis die bedriegt. Laten we die bevrijdende kennis al meer in ons leven willen kennen en daaruit leven. Wat is het leven dan goed. Alleen door Christus die dan onze wijsheid geworden is.
AMEN