ORDE VAN DIENST
Votum
Vrede/Zegengroet
Psalm 87:1,2,3 (vs 1 Psalm van de week)
Gebed voor de opening van het Woord
Schriftlezing: Deuteronomium 6: 1-9; Efeze 6:1-9
Psalm 78:1,2
Tekst: Zondag 39
Verkondiging van het evangelie
Psalm 147:4,5
Geloofsbelijdenis
Psalm 148:4,5
Dankgebed
Collecte
Gezang 35
Zegen
Geliefde gemeente van onze Verlosser Jezus Christus, broeders en zusters, jongens en meisjes
Je vader en moeder eren. Het gezin als de kraamkamer voor je leven op deze wereld. Het gezin als de kleine wereld waarin de HERE je laat opgroeien om in de grote wereld te kunnen staan en te kunnen blijven staan.
Het is goed om er op te letten hoe belangrijk het gezin is. Als het gaat om gezag en verantwoordelijkheid begint het in het gezin. Je ziet ook in onze wereld hoe het opgroeien in een gezin waarin weinig liefde is, waarin veel ruzie en gebrokenheid is grote gevolgen voor de kinderen heeft. Het is vaak heel moeilijk om dan later een goede plaats in de maatschappij te vinden. Het kan je je leven lang negatief stempelen. Het kan er voor zorgen dat het altijd moeilijk voor je blijft om goed op dingen die gebeuren en op mensen te reageren.
De HERE laat in het vijfDe gebod zien dat het leven van vader en moeder met kinderen en dat van kinderen met vader en moeder de omgeving is waarin je leert wat het leven is. Waarin je op het leven voorbereid wordt. Daarbij is liefdevol gezag belangrijk. Daarbij is belangrijk dat we gezag leren eerbiedigen. Daarbij is ook belangrijk dat we als ouders met liefde voor onze kinderen zorgen, met liefde de weg wijzen, met liefde en wijsheid echt naar ze luisteren. Dat wordt heel mooi samengevat in Efeze 6 waarin Paulus met een beroep op het vijfde gebod schrijft: “Kinderen, wees je ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is juist. Eer je vader en moeder (dat is het eerste gebod met een belofte), opdat het je goed gaat en je lang leeft op de aarde. En vaders, wek geen toorn bij uw kinderen op, maar voed hen op in de onderwijzing en de terechtwijzing van de Heere.”vs 1-4 HSV
In het vijfde gebod wijst de Geest er op hoe belangrijk het is dat we in onze gezinnen samen leven als kinderen van God. Dat juist het gezin in die zin op een goede manier een kerkje in de kerk is. Laten we samen jong en oud er op letten hoe de HERE ons in het vijfde gebod de weg wijst. Ik verkondig jullie het evangelie van Jezus Christus onder het volgende thema:
SAMEN ALS OUDERS EN KINDEREN DE HERE DIENEN
- In vrees voor de HERE
- Met huisgodsdienst
- In vrees voor de HERE
Eer je vader en je moeder. Dat zijn woorden die niet van een mens komen. Het zijn de woorden die de HERE zelf hoorbaar voor het hele volk vanaf de berg Sinai gesproken heeft. Het zijn de woorden van de Schepper. De woorden van de enige die weet hoe het leven echt goed is. Hij is het ook die aan ons duidelijk gemaakt heeft dat het belangrijkste van het leven is dat we in vrees voor Hem leven. Of om het in wat oudere taal te zeggen: Het belangrijkste is dat we in de vreze van de HERE leven.
Als we dit horen is er gevoelsmatig wel een probleem. Dat is dat het woord vrees of vreze bij ons snel het gevoel van angst oproept. Is het zo dat de HERE tegen ons zegt dat we als ouders en kinderen in angst voor Hem moeten leven? Is het zo dat het in onze gezinnen zo moet zijn dat we onze kinderen moeten leren om bang voor de HERE te zijn? Is bang zijn het overheersende als het gaat om de verhouding tussen God als Vader en ons als Zijn kinderen?
Dat is een belangrijke vraag als het gaat over de opvoeding. Laten we eerst eens teruggaan naar de berg Sinai. De HERE heeft er het bevel gegeven dat het hele volk naar Hem komt luisteren. Hij zal met Zijn eigen stem voor het volk spreken. De enige God en Bevrijder komt zelf zo naar het volk Israël toe.
Dan lezen we in Exodus 19,20 dat de HERE als de Heilige God geëerd wil worden. Dat betekent dat Hij op waarde geschat wordt. Wie niet op de door Hem bepaalde afstand blijft zal sterven. Bij de HERE hoort ook dat Zijn volk in schone kleren voor Hem verschijnt. Hij is de God die staat voor wat schoon en voor altijd mooi en zondeloos is. Dan klinkt Gods machtige stem. De stem van het volk waarvan Hij op een bijzondere manier hun God en Vader is. De stem en de verschijning van God roept ontzag en eerbied bij de hoorders op. Betekent dat nu ook dat de omgang met de HERE dus door angst gedragen moet worden? We krijgen daar al antwoord op net nadat de HERE de 10 geboden met Zijn eigen stem gesproken heeft.
We lezen dan in Exodus 20:20: “Wees niet bevreesd, want God is gekomen om u op de proef te stellen en opdat de vreze voor Hem u voor ogen staat, opdat u niet zondigt.”
De HERE zegt hier dat we niet bang moeten zijn als volk van God. De HERE komt niet naar Zijn kinderen om ze als bange mensen door het leven te laten gaan. Hij stelde Zijn volk op de proef door Zijn verschijning en spreken op de Sinai. Met de bedoeling dat ze niet bang zouden zijn maar wel in diepe eerbied, in de vreze voor Hem zouden leven en blijven leven. Omdat de HERE God is. Omdat Hij dat gewicht met zich meebrengt.
Ik spreek nu met opzet over gewicht. Het woord dat namelijk gebruikt wordt in het vijfde gebod en dat met ‘eren’ vertaald is betekent dat iemand gewicht heeft. Dat iemand belangrijk is en zo ook erkend hoort te worden. Bij een leven in eerbied voor de HERE hoort dat we vanuit Gods wijsheid onze ouders eren. Leven in eerbied voor de HERE betekent ook dat jij en ik echt naar Hem luisteren. Dat zijn woorden voor ons echt het einde van alle tegenspraak zijn. Dat we Zijn woorden als de waarheid en ook als de beslissende wijsheid voor ons leven aannemen en daaruit leven. Over die vrees voor de HERE en de wijsheid die we nodig hebben, lezen we in Spreuken 9 het volgende: “De vreze des Heren is het begin der wijsheid en het kennen van de Hoogheilige is verstand.”
Ik denk ook aan Psalm 111: “De vreze des Heren is het begin der wijsheid, een goed inzicht hebben allen die ze betrachten. Zijn lof houdt eeuwig stand.” vs 10
De HERE die van ouders en kinderen alle eer en lof verdiend, laat ons weten dat het eren van ouders en allen die boven ons gesteld zijn bij een leven in eerbied en liefde voor Hem horen. Wat betekent dit nu vanuit Gods wijsheid voor het eren van de ouders en voor de taak van de ouders? Het is belangrijk om te zien dat het in het vijfde gebod er niet alleen om gaat hoe kinderen met vader en moeder omgaan maar ook hoe ouders met hun kinderen omgaan. Dat hebben we in de inleiding ook heel duidelijk gehoord vanuit Efeze 6. We lezen dat ook in Kollossenzen 3: “Kinderen, gehoorzaamt uw ouders in alles, want dit is welbehaaglijk in de Here. Vaders, prikkelt uw kinderen niet, opdat zij niet moedeloos worden.”20,21
Samen als ouders en kinderen luisteren naar Gods goede gebod. Wat betekent het dan dat je je ouders hebt te eren?
Het eerste is dat je respect voor je vader en moeder hebt. Dat je ze eert als de mensen die de HERE je gegeven heeft om je op te voeden en de weg door het leven te wijzen. Ook dat vinden we steeds weer terug in de Bijbel. Bijvoorbeeld in Spreuken 3: “Mijn zoon, vergeet mijn onderwijzing niet
en uw hart beware mijn geboden, want lengte van dagen, en jaren van leven, en vrede zullen zij u vermeerderen.” Daarbij gaat het niet alleen om de vader. Je mag nooit zeggen dat zegt mijn moeder of mijn vader maar. De HERE maakt duidelijk dat we als kinderen naar onze vader en moeder hebben te luisteren: “Mijn zoon, neem het gebod van je vader in acht en veronachtzaam het onderricht van je moeder niet. Bind ze voortdurend op je hart, hang ze om je hals. Als je op weg gaat, zal het je leiden, als je neerligt, over je waken, als je ontwaakt, zal dat tot je spreken.” Spreuken 6:20-22
Het is dus duidelijk dat we als kinderen door God geroepen worden om te willen luisteren. Om dat met liefde en respect te doen. Dat kan ook betekenen dat ouders op een bepaald moment anders gaan denken en doen dan ze een tijdje daarvoor deden. Dat ze juist vanuit de Bijbel en in liefde tot God dingen leren zien die ze eerder niet zagen.
Denk er maar eens aan hoe groot de veranderingen in een opvoeding zijn als ouders van ongelovig gelovig worden. Wanneer mensen door het evangelie geroepen worden en kinderen hebben die al wat ouder zijn. Wanneer dan Christus gekend wordt als de Heer en Verlosser van hun leven. Allerlei dingen die ze niet als verkeerd of zonden zagen, zijn dat nu wel voor hen. De kinderen worden nu dingen verboden die eerst niet verboden werden. De zondag wordt een heel andere dag. Datzelfde gebeurd ook als ouders door verder onderwijs in de Bijbel meer gaan zien wat Gods wil voor ons leven is. Dan kunnen ook voor kinderen dingen veranderen. Dan kan ook moeilijk zijn voor kinderen. Waarom nu de dingen zo anders?
Wat is er dan voor ons belangrijk als ouders en kinderen? Dat we samen zien dat de HERE de belangrijkste van ons leven is. Dat Christus Zijn leven voor ons en voor onze zonden gegeven heeft. Dat Hij echt de Heer van ons leven is die we willen volgen. Dat wat Christus ons als Verlosser en Heer leert nooit is om ons te pesten maar wel om ons de goede weg te wijzen. Dat we samen als ouders en kinderen dan ook van Christus willen leren. Daarbij hebben de ouders dan de eerste taak en verantwoordelijkheid. Wanneer ouders ons iets verbieden is het als het goed is ook nooit om ons te pesten maar om ons de goede weg van God te wijzen. Wat is het belangrijk om zo samen als ouders en kinderen voor en met Christus te leven.
Een belangrijke vraag als het om het vijfde gebod gaat, is ook: Hoe ver en hoe lang moet je als kinderen je ouders gehoorzaam zijn? Geldt dat ook als je volwassen bent? Geldt dat in alle dingen altijd?
Laat ik bij het laatste beginnen. Eren betekent ook gehoorzamen. Daarbij is het dan wel van belang dat ouders in liefde en ook steeds weer uitleggen waarom ze iets van hun kinderen vragen. Wat is het belangrijk om te laten zien en horen dat je je kinderen opvoedt in wat in Efeze 6 wordt genoemd de “onderwijzing en terechtwijzing van de HERE”. Dat zal ook voor de kinderen duidelijk, transparant moeten zijn. Ook als ze er nog op mopperen.
Toch is het niet zo dat kinderen altijd gehoorzaam moeten zijn aan hun ouders. Er zijn zelfs momenten jongelui dat jullie niet gehoorzaam aan jullie ouders mogen zijn. Wanneer jouw vader en moeder dingen van je vragen die niet volgens Gods wil, niet volgens wat de Geest ons in de Bijbel leert, zijn. Dan moet je de HERE meer gehoorzaam zijn dan je ouders. Niet om je eigen ding te doen maar om Christus te volgen. De Here Jezus zelf brengt dit zon onder woorden: “Wie vader of moeder liefheeft boven Mij, is Mij niet waardig; en wie zoon of dochter liefheeft boven Mij, is Mij niet waardig; en wie zijn kruis niet opneemt en achter Mij gaat, is Mij niet waardig.” Matt 10:37,38
Boven ouders staat altijd Christus, staat altijd de Here God die hen gezag gegeven heeft. Wat de HERE zegt gaat echt boven alles.
Hoe is het nu als je ouder wordt, als je zelf volwassen bent? Moet je dan nog altijd doen wat je ouders zeggen? Dan gaan we eerst even terug naar Efeze 6. Daar staat toch maar: “Kinderen, wees je ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is juist.” Bedenk daarbij dat de heilige Geest in dat deel van de brief aan Efeze allerlei verschillende groepen aanspreekt. Het woord dat hier voor kinderen wordt gebruikt, wijst op kinderen die nog niet volwassen zijn en nog onder de zorg van hun ouders staan. Die worden hier aangesproken en hebben gehoorzaam te zijn aan hun ouders. Dat geldt ook als je als volwassen kinderen bij je ouders bent en weet dat er in huis bij hen bepaalde regels zijn. Dan houd je je als kind aan de regels zoals die er gelden. Maar het is niet zo dat ouders bij volwassen kinderen en bij de kinderen die getrouwd zijn kunnen zeggen wat ze moeten doen. Je kunt in liefde advies geven en vanuit liefde en vertrouwen met elkaar praten maar je kunt niet tegen die kinderen zeggen wat ze moeten doen. De HERE laat dat zelf al zien in Genesis 2. Wat schrijft de Geest ons voor als kinderen gaan trouwen? Dit: “Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zich aan zijn vrouw hechten; en zij zullen tot één vlees zijn.” vs 24 Man en vrouw verlaten hun ouders en gaan een eigen levenseenheid vormen waarbij ze helemaal zelf verantwoordelijk zijn voor hun leven voor en met de HERE.
Het gaat er altijd weer om om samen als ouders en kinderen voor Christus te willen leven. Dat vraagt om oefening, dat vraagt om onderwijs. Daarover in het tweede punt. Waar we stilstaan bij het samen luisteren en spreken met de HERE in onze gezinnen.
- Huisgodsdienst
Ouders hebben als eerste de opdracht van de HERE gekregen om hun kinderen op te voeden in een leven met de HERE. Om hun kinderen te laten zien en weten wie de HERE is, wat Zijn wil is en hoe Hij gediend wil worden. Ik geef hiervoor vanuit de Bijbel een heel duidelijk aanwijzing en daarna twee uit de geschiedenis.
Deuteronomium 6: “Luister, Israël! De HEERE, onze God, de HEERE is één! Daarom zult u de HEERE, uw God, liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met heel uw kracht. Deze woorden, die ik u heden gebied, moeten in uw hart zijn. U moet ze uw kinderen inprenten en erover spreken, als u in uw huis zit en als u over de weg gaat, als u neerligt en als u opstaat. U moet ze als een teken op uw hand binden en ze moeten als een voorhoofdsband tussen uw ogen zijn. U moet ze op de deurposten van uw huis en op uw poorten schrijven.” vs 4-9
Op de Dordtse Synode van 1618-1619 werd er ook uitgebreid over catechisatie gesproken. Er werd onderscheid gemaakt tussen de catechese thuis, op School en in de kerk. Het begint als het goed is thuis. Daarover werd o.a. het volgende gezegd: “de taak van de ouders is om thuis de kinderen en het hele huisgezin dat aan ze is toevertrouwd zo ijverig als mogelijk de beginselen van het Christuelijk geloof te leren. Volgens het verstand dat hij heeft. Om hen ernstig en ijverig de vrees van God en de echt zaligheid voor te houden. Om hen de Bijbel voor te lezen en op een eenvoudige en begrijpelijke manier die voor hen uit te leggen.“
Het laatste voorbeeld gaat over de Afrikaners die in de 19e eeuw met hun wagens door Zuid-Afrika trekken. Het wordt avond en het kamp wordt opgeslagen. Wat gebeurt er dan?
“De tijd om te slapen nadert. Het kamp maakt zich klaar om te gaan rusten. Een voor een komen uit de verschillende wagenkisten de boeken (de Bijbel en soms een verklaring). Ze worden met eerbied geopend. Ongezien rijzen er altaren op bij de vuurtjes. Een volk bidt.”
In de Bijbel worden we opgeroepen om onze kinderen in de eerbied voor de HERE op te voeden. In de geschiedenis hebben onze voorouders die opdracht serieus genomen. Hoe doen wij dat vandaag?
Als ouders en ouderen hebben we van de HERE in het vijfde gebod ook de opdracht gekregen om onze kinderen, om de jongeren het leven met de HERE als onze God en Vader en met Christus als onze Verlosser te leren. Natuurlijk altijd met het besef dat de Geest het moet zegenen. Dit laatste neemt niets van onze taak en opdracht weg. Dit leert ons wel bidden voor onze kinderen en kleinkinderen. Voor de jongeren in de gemeente dat ze in de wereld van vandaag met Christus als de Verzoener die ze nodig hebben leven.
Dat vraagt van ons dat we ons er echt voor in zetten om dat leven met de HERE hen te leren. Door steeds weer wat de HERE in de Bijbel zegt aan ze te vertellen. Door hen ook zelf voor te leven in gebed, in de manier waarop je leeft en welke besluiten je zelf neemt. Dat onze kinderen ook zien dat we echt voor Christus willen leven. Dat we dat ook voorleven doordat ze in onze gebeden horen hoe wij ook juist voor hen en voor de dingen die om ons heen gebeuren bidden. Dat er een echt levende band met de HERE is. Dat het niet alleen maar bekende woorden zijn die we alleen maar steeds herhalen maar dat je het leven, de levende omgang met de HERE in ons leven kan zien. Laat ik daar ook een ander voorbeeld van noemen. Wij als ouders en ouderen doen niet alles goed. Het kan gebeuren dat je een keer onredelijk tegenover je kinderen bent. Wat is het dan belangrijk dat je zelf laat zien wat het betekent dat de Here zegt dat we tegenover elkaar onze zonden hebben te belijden. Zeg openlijk dat je verkeerd bezig was, zeg openlijk dat je daarvoor ook vergeving vraagt. Of wil je dat niet omdat je te trots bent, je eigen ongelijk niet wilt erkennen? Dan moeten we onze trost als zonde aan de kant zetten! Om vergeving vragen maakt je gezag niet minder maar juist meer. Dan zien de kinderen dat je echt met Christus leeft als de drager van je zonden en als jouw Here.
Een heel belangrijk onderdeel van de zogenaamde huisgodsdienst is ook dat je momenten op de dag hebt waarin je samen met de kinderen uit de Bijbel leest. Dat je daarvoor ook echt de tijd neemt. Dat je voor de kleintjes uit een goede kinderbijbel leest. Dat je de tijd neemt om samen over dat gedeelte in de Bijbel door te praten. Openstaat voor vragen. Om samen zo ook de HERE al beter te leren kennen. Zoals we daarover bijvoorbeeld lezen in Efeze 3: “opdat u ten volle zou kunnen begrijpen, met alle heiligen, wat de breedte en lengte en diepte en hoogte is, en u de liefde van Christus zou kennen, die de kennis te boven gaat, opdat u vervuld zou worden tot heel de volheid van God.”vs 18,19
Het gaat er in het vijfde gebod om dat we ons gezag van de HERE gekregen in liefde voor ons kinderen zo gebruiken dat we ze de HERE en Zijn wil en Zijn grootheid en liefde laten zien. Dat jullie jongelui en kinderen samen met jullie ouders de HERE dienen. Dat we samen in liefde het gezag van Christus over ons leven erkennen en samen leven voor Hem. Dat in onze gezinnen de liefde voor Christus zo groeit dat we altijd voor elkaar openstaan om samen de wil van God te ontdekken. Om ons eigen leven en besluiten aan Gods Woord te toetsen om al meer voluit voor Hem te leven. Tot Zijn eer en daarom echt als Gods verloste kinderen. Dan is Christus die Zijn vader en moeder als 12 jarige gehoorzaam was, al wist Hij veel meer dan hen, ons grote voorbeeld als kind en als ouders. Dan zoeken we ook voor de zonden die we in ons leven als ouders en kinderen begaan samen vergeving bij Hem!
AMEN